پلیس اطفال و نوجوانان

در فرآيند رسيدگي به جرايم كودكان و نوجوانان اولين نهادي كه طفل يا نوجوان با آن در ارتباط است پليس است. باتوجه به اينكه اطفال و نوجوانان داراي طبعي حساس بوده و به طور دقيق قدرت تشخيص و درك نتايج اعمال خود را ندارند، برخورد اوليه مقامات انتظامي تأثير عميقي بر آنان خواهد داشت و در صورتي كه رفتاري متناسب با مقتضيات سني آنان توسط پليس صورت نگيرد، ممكن است حس انتقامجويي و سركشي در كودك يا نوجوان شدت گرفته و در آينده آنان را به ورطه بزهكاري يا بزهديدگي ثانويه سوق دهد. در مقابل هرگاه برخورد مأموران انتظامي با كودكان و نوجوانان، دلسوزانه و منطبق با مقتضيات سني آنان باشد و با خونسردي و احترام، لزوم رعايت قوانين و مقررات موجود در جامعه را به آنان يادآور شوند، منجر به تنبه كودكان و نوجوان شده و آنان از عمل خود اظهار ندامت و پشيماني خواهند كرد. (كشفي،1387،   145)

مطالعات جرم شناختي نشان مي دهد كودكان و نوجوانان با ارتكاب جرم لزوماً به دنبال نقض هنجارهاي اخلاقي و اجتماعي متبلور در قوانين كيفري نيستند، بلكه شايد با رفتار مجرمانه و منحرفانه در مقام بيان مشكلات عميق فردي، خانوادگي و اجتماعياي هستند كه موجب ناسازگاري آنها با جامعه شده است.(روشن، ١٣٩٠ :١١ .)در رابطه با پليس ويژه اطفال و نوجوانان بايد اين نكته را مدنظر قرار داد كه اختيار اين نهاد در انجام تحقيقات مقدماتي ناظر به همه كودكان و نوجوانان بزهكار نبوده و در اين زمينه صرفاً نسبت به تحقيقات مقدماتي افراد پانزده تا هجده سال مي توانند اقدام نمايند. زيرا بر اساس تبصره ١ ماده ٢٨٥ قانون آيين دادرسي كيفري، تحقيقات مقدماتي جرايم افراد زير پانزده سال به طور مستقيم در دادگاه صورت مي پذيرد و دادگاه همه وظايف ضابطين را عهده دار خواهد بود. در توجيه اين رويكرد قانونگذار و تفكيك ميان افراد زير پانزده سال و بالاي هجده سال مي توان به آموزه هاي جرم شناسي تعامل گرا اشاره كرد. براساس ديدگاه ميان پايداري بزهكاري و مدت حضور بزهكار در پهنه عدالت كيفري ارتباط وجود دارد و هر اندازه مدت حضور كودك بزهكار در اين پهنه كمتر باشد، احتمال شكل گيري هويت مجرمانه و گرايش به پايداري در وادي بزهكاري كاسته مي شود. (باراني، ١٣٩١ :٣٥.)

نكته ديگر در خصوص نوآوري سياست كيفري ايران در زمينه پليس ويژه اطفال، به رسميت شناختن ضابطين زن است. با توجه به ساختار خلقت زن و احساسات و روحيات وي و درك بهتري كه زن از عواطف و احساسات كودكان دارد، پيش بيني پليس زن مي تواند گامي مؤثر در پيشگيري از بزهكاري كودكان و نوجوانان محسوب شود.( باراني، ١٣٩١ :٣٥.)